Dilan Esen

Koronavirüsün Türkiye’ye yayılması geniş kitlelerin bir arada bulunduğu cezaevlerindeki durumu akıllara getirdi. Ülkedeki toplam 375 cezaevinde yaklaşık 300 bin mahkûm bulunurken bunlardan 2 bin 500’ü çocuk, annesinin yanında kalan çocuk sayısı da 780. Ayrıca hapishanelerde kalan bin 333 hasta tutukludan 457’si ise ağır hasta. Tüm bunlar koronavirüsün cezaevlerinde ne gibi etkilere neden olacağını gündeme getirdi.

Geçen günlerde virüsün cezaevlerinde yayılmamasına yönelik tedbir aldıklarını açıklayan Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ise açık ve kapalı tüm cezaevlerindeki görüşlerin, aile görüş odalarının kullanımının, nakillerin iki hafta süreyle ertelendiğini belirtti. Son dönemde yurtdışına çıkmış olan ziyaretçilerin tutuklu ve hükümlüleri ziyaret etmesine izin verilmeyeceği de bildirildi. Ancak Adalet Bakanı Gül’ün bu açıklamasının ardından alınacak önlemler mahkûmlara ve onların ailelerine yönelik hak ihlalleri oluşturabilir.

YASAKLAR KAYGI OLUŞTURUR

Bakanlığın tedbirlerinin tutukluları koruyucu nitelikte olmadığına değinen İnsan Hakları Derneği (İHD) Hapishaneler Komisyonu Sözcüsü Avukat İlhan Öngör, “Cezaevlerinde mahpuslar dışında dışarıyla bağlantılı olan birçok infaz koruma memuru bulunuyor. Bu yönüyle riskli bir durum söz konusu” dedi.
Hasta tutukluların en riskli grup olduğunun altını çizen Öngör, şöyle konuştu: “Ağır hasta mahpusların infazlarının ertelenmesi gerekir ki zaten mevcut halde yeterli sağlık hakkına erişemiyor. Cezaevlerindeki kapasite fazlalığı virüsün daha çok yayılması endişesine sebep oluyor. Mahpusların görüşlerinin yasaklanması elbette ki hak ihlaline neden oluyor. Bu süreçte görüşlerin yasaklanması aileler için ciddi kaygıların oluşmasına sebebiyet verir. Anayasal güvence altına alınan aile ve özel hayatın ihlaline sebep olur.”

Diyarbakır Barosu Başkanı Cihan Aydın ise cezaevlerinin zaten büyük bir sorun olduğunu dile getirdi. Koronavirüs nedeniyle daha büyük sorunların ortaya çıkabileceğine dikkat çeken Aydın, şöyle dedi: “Bir görüş ya da ziyaret olmazsa sanki sorun yokmuş gibi bir tablo çıkıyor ortaya ancak mesela sadece bu değil. Sadece mahpusların aileleri ve avukatlarıyla görüştürülmeme meselesi de değil. İnfaz koruma memurlarının da hapishaneye girmemesi ya da çıkmaması gibi bir tabloyla karşı karşıyayız. Bu bir yandan sağlık diğer yandan da bir özgürlük ve güvenlik meselesi ortaya çıkıyor.”

***

Salgın hızla yayılabilir

Koronavirüs salgının ulaştığı boyutlar ve bu durumun cezaevleri açısından oluşturduğu riske karşı uyarılarda bulunan HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Ümit Dede, şöyle konuştu: “Virüsün yayılması durumunda ölümle sonuçlanacak vakaların en fazla görülme ihtimali olan alan cezaevleridir. Cezaevlerinde yaşayanların bağışıklık sistemi diğer yurttaşlara göre daha zayıf. Adalet Bakanlığının cezaevlerinde virüsün yayılmamasına ilişkin alınan tedbirler kapsamında ifade ettiği tek şey zaten özgürlükleri kısıtlanmış kişilerin aileleri ile açık görüş yapmasının 2 hafta ertelenmesiydi.”

***

Ne yapılmalı?

Cezaevlerinde virüsün yayılmamasına yönelik alınması gereken tedbirler şu şekilde:

► Çocuklar için hijyenik bir ortam sağlanmalı,
► Mahkûmlar bilgilendirilmeli,
► Sağlık memurları ve doktorlar hazır bulundurulmalı,
► Görüşe gelenlere maske ve eldiven verilmeli,
► Görüşler, uygun fiziki ortamdan sağlanmalı,
► Hijyen ve temizlik malzemeleri ücretsiz olarak verilmeli,
► İnfaz koruma memurları günlük olarak teste tabi tutulmalı,
► Tüm koğuş ile koğuş dışı alanların dezenfekte edilmeli.