Gençağa KARAFAZLI

Rize-Özel Haber

Rize’nin Çayeli ilçesi Madenli beldesinde bulunan ve Türkiye’nin en büyük bakır madeni işletmesinde neler oluyor? Bu ara Rize’de bu soru gündemde. Çünkü bu maden dünyada “en iyileri” arasında gösterilen Kanada firması “FQM’nin Inmet Mining” tarafından işletiliyor. Diğer yandan ise bu “en iyi firma” madende çalışan T. Maden-İş üyesi 320 madenciye sıfır zam dayatıyor.

ÇEVREYE DUYARLI EN İYİ MADENMİŞ!

Bu yıl, Çayeli Bakır İşletmeleri’nin (ÇBİ) 30. yılı kutlanıyor. “Başarılarımızla gurur duyuyoruz” denilen kutlamalar çerçevesinde açıklama yapan Çayeli Bakır İşetmeleri  Genel müdürü Lain Anderson, ÇBİ’nin emniyet, çevreye duyarlılığı, kâr etme ve sosyal sorumluluk bilinci açısından Türkiye’nin dünyada en iyiler arasında yer aldığını söyledi.

Oysa madenin bulunduğu Madenli belde halkı yıllardır huzursuz. Yöre halkının bu huzursuzluğunun nedeni ise firmanın maden çıkartmak için patlattığı dinamitler. Yıllardan “İnsanımızın iş  kapısı oldu burası” diyerek yaşananlara ses çıkarmayan yöre halkı, artık patlatılan dinamitler nedeniyle yaşayacak bir çevre kalmadığını, evlerinin delik deşik olduğunu söylüyor. Sorunlarına çözüm isteyen köylüler, taleplerini dinlemeye bile yanaşmayan firma yetkililerine tepkili.

ŞİRKET YETKİLİLERİ KÖYLÜLERİ KABUL ETMEDİ

ÇBİ’nin hemen üst kısmında yer alan 60 haneli 400 nüfuslu Maden Mahallesi ve Çamlıca Mahallelerinin  sakinleri, ÇBİ’nin yarattığı tahribata karşı çareyi sokağa çıkmada ve firmayı protesto etmede buldu.

Her iki mahalle halkı geçen bayram bir araya gelerek hazırladıkları pankartlarla Çayeli Bakır İşletmelerinin önüne gelerek  sorunlarını dile getirip çözüm aradı. Yaklaşık 100 kişilik bir grup ÇBİ’nin kendilerine vermiş olduğu zararları konuşmak için şirket yetkilileriyle görüşmek istedi. Şirketten bir yetkilinin gelmemesi üzerine köylüler işletmenin girişinde basın açıklaması yaptı.

‘ÇEVRE KATLİAMI YAŞANIYOR’

Eylemde konuşan Ebazer Tüyloğlu, her iki mahallenin altının boşaltıldığını, dinamit sonucu yüzeydeki ev ve arazilerde meydana gelen çatlamalar ve kaymaların gün geçtikçe genişleyerek endişe verici boyuta ulaştığını, kaynak içme sularının kaybolduğunu, yer altından çıkan katı ve sıvı atıklarla çevrenin katledildiğini söyledi. Yer altında işletme yapılan bir maden ocağının üzerinde yerleşimin olamayacağını ifade eden Tüyloğlu, madene ait tünelden çıkan kirli hava ile çevresinde yaşayan insanların sağlığının bozulduğuna dikkat çekti. Köyde yaşanmayacak duruma gelindiğini belirten Tüylolğlu, Maden ve Çamlıca mahallesindeki ev ve arazilerin bir an evvel ilgili işletme tarafından alınmasını ve köylülerin tüm zararlarının karşılanmasını istedi. Tüyloğlu, “Her gün evimiz başımıza mı yıkılacak, yoksa toprak bizi alıp yutacak mı korkusuyla yaşıyoruz. Üstelik patlayan dinamitlerle günün her saati havalara zıplamamızda cabası. Evler içersinde oluşan çatlaklar nedeniyle yan odaya geçmeden ailenizin diğer fertleriyle birbirinizi görerek konuşma imkanınız bile var. Hatta bu çatlaklar içersinden çeşitli eşyaları bile alıp verebiliyorsunuz” dedi.

ÇAYELİ BAKIR İŞLETMELERİ AŞ

Çayeli Bakır İşletmeleri Anonim Şirketi (ÇBİ), Toronto-Kanada merkezli uluslararası “First Quantum Minerals” (FQM) firmasının sahibi olduğu bir madencilik şirketi. Şirket, 1983 yılında Türk ve yabancı sermaye ortak girişimi olarak kuruldu. 2004 yılında yapılan özelleştirmede Inmet Mining firması, Eti Maden İşletmeleri’ne ait hisseleri de satın alarak şirketin yüzde 100 sahibi oldu. 2013 yılında FQM’nin Inmet Mining firmasının hisselerini devralmasıyla beraber, Çayeli Bakır İşletmeleri FQM’nin yüzde 100 iştiraki olan bir firma oldu.