Rıfat DOĞAN

ARTI GERÇEK – Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) yönetmeliğinde yapılan iki önemli değişiklik hakkında yürütmeyi durdurma kararı verdi. Yüksek kurul resmi kurumların 30 gün içinde bir proje hakkında görüş vermemesi halinde ‘kurum görüşünün olumlu sayılmasını’ öngören değişiklik ile tesislerdeki kapasite artışlarının, tesisin toplam kapasitesinden bağımsız olarak değerlendirilmesinin önünü açan değişikliğin hukuka uygun olmadığını kaydetti.

Ekoloji Kolektifi Derneği, 26 Mayıs 2017’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin kimi maddelerinin yürütmesinin durdurulması ve iptali için dava açmıştı. Danıştay 14. Dairesi, Ekoloji Kolektifi’nin taleplerinin bir kısmını kabul ederek yürütmeyi durdurma kararı vermiş, bazı talepleri ise reddetmişti. Ekoloji Kolektifi’nin itirazı üzerine yüksek kurul, 5 Temmuz 2018’de ÇED yönetmeliğindeki üç madde hakkında daha yürütmeyi durdurma kararı verdi.

Yapılan değişikliklerden sonra ÇED Yönetmeliğinin 12. maddesinin 2. fıkrası, “İnceleme değerlendirme toplantısı sonrasında otuz (30) takvim günü içerisinde görüş bildirmeyen komisyon üyesi kurum/kuruluşun görüşü olumlu kabul edilir” ibaresini içeriyor, 17. maddenin 1. fıkrasında ise “Otuz (30) takvim günü içerisinde görüş bildirmeyen kurum/kuruluşun görüşü olumlu kabul edilir” ifadeleri geçiyordu.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu verdiği kararda, “İnceleme değerlendirme komisyonu toplantısı sonrasında görüş bildirmeyen komisyon üyesi kurul/kuruluşun görüşünün olumlu kabul edilmesi halinde, çevreye önemli etkisi olabilecek projelerin yol açabileceği olası zararların önlenmesi hususunun göz ardı edilmesinin söz konusu olabileceği açıktır” değerlendirmesinde bulunarak aynı değişikliği düzenleyen her iki maddenin yürütmesini de durdurdu.

Yürütmesi durdurulan diğer düzenleme ise kapasite artışlarının, mevcut kapasiteden bağımsız biçimde incelenerek, çevre ve topluma yönelik etkilerin gerçek boyutlarının gizlenmesini sağlıyordu. Kapasite artışı ya da genişletilmesi planlanan projelerin ÇED Yönetmeliğinin Ek-1 ya da Ek-2 listelerinden hangisine tabi olacağı tartışması, bu konuda yerleşik hale gelen mahkeme kararlarına aykırı olarak tekrar aynı biçimde düzenlenmişti. Kapasite artış başvurusunda bulunulan projelere, sadece artış miktarı esas alınarak ÇED Raporu veya Proje Tanıtım Dosyası düzenleme yükümlülüğü getiriyordu.

Yüksek kurul söz konusu değişikliğin de hukuka uygun olmadığını belirtti.