Sinan ŞAHİN

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre 2023 yılı sonu itibariyle Türkiye’nin çocuk nüfusu 22 milyon 206 bin 34. Nüfusun yüzde 26’sını çocukların oluşturduğu Türkiye’de çocuklar açısından tablo hiç de parlak değil. 2020 yılından bu yana Türkiye’de çocuk işçiliğinde ciddi bir artış yaşanıyor. Dört yıl önce yüzde 16.2 olan çocuk işçi oranı ekonomik krizle birlikte 2023 yılı itibariyle yüzde 21.1’e çıktı.

‘TÜRKİYE’DE BİR MİLYON CİVARINDA ÇOCUK İŞÇİ VAR’

Çocuk işçiliğinin Türkiye’nin en önemli sorunlarından biri olduğunu vurgulayan İSİG Genel Koordinatörü Murat Çakır, “TÜİK ortalama olarak 700-800 bin civarında çocuk işçinin çalıştığını söylüyor ancak ama kimi, hangi kapsama aldıkları belirsiz. MESEM’ler çocuk işçiden sayılıyor mu, bunları hiç belirtmediği için net bir rakam söylemek zor ancak biz Türkiye’de çocuk işçilerinin sayısının ortalama 1 milyon civarında olduğunu biliyoruz. Özellikle yaz aylarında okulların kapanmasından ve mevsimlik işlerden dolayı bu sayı 2-3 katına çıkabiliyor” dedi.

‘EN ÇOK ÇOCUK ÖLÜMÜ MEVSİMLİK TARIM İŞLERİNDE’

Çocuk işçiliğinin artmasıyla çocuk işçi cinayetlerinin de arttığını dile getiren Çakır, “Çocuk işçi ölümlerinin yüzde 50’den fazlası tarım sektöründe oluyor. 2024’ün ilk 4 ayında tespit ettiğimiz 18 çocuk işçi ölümü var. Ancak bunların hiç biri tarım sektöründe değil. Özellikle yaz aylarında yaşanıyor bu ölümler. Bugünden itibaren tarımda çocuk işçileri ölümleri görebiliriz” diye konuştu.

‘SON 10 YILDA EN AZ 689 ÇOCUK İŞ CİNAYETLERİNDE ÖLDÜ’

Her yıl ortalama en az 65-70 çocuğun iş cinayetlerinde öldüğüne dikkat çeken Çakır, “Bizim resmi olarak kayıt tutmaya başladığımız 2013’ten bu yana yani son 10 yılda en az 689 çocuk işçi ölümü var. Bunların üçte birini çalışmanın yasak olduğu 15 yaşın altındaki çocuklar oluşturuyor. Üçte ikisi ise 15-17 yaş aralığında” dedi.

‘ÇOCUK İŞÇİLİĞİ 4 YAŞINA KADAR DÜŞTÜ’

Çocuk işçiliği yaşının giderek düştüğünü vurgulayan Çakır, “Çocuk işçilik 4 yaşına kadar düşüyor. Bu nasıl oluyor? Mevsimlik işçilerde tarlada toplayıcılık yapıyor 4-5 yaşındaki çocuklar. Ya da büyük şehirlerde tartıcılık, cam silme, sokakta müzisyenlik gibi işler yapıyorlar. Ama 4-8 yaş arası çocukları mevsimlik işlerde daha yoğun olarak görüyoruz” diye konuştu.

‘MESEM’LERDE SEKİZ ÇOCUK İŞÇİ ÖLDÜ’

Geçtiğimiz eylül ayından itibaren Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) projelerinde sekiz çocuk işçinin öldüğünü hatırlatan Çakır, “MESEM’in devlet eliyle ucuz işgücü olarak kurulduğunu görüyoruz. Burada çocuklara asgari ücretin üçte biri kadar ücret ödeniyor. Ancak orada bir yardımcı iş de yapmıyorlar, ana işin kendisini yapıyorlar. Çocuk işçi ölümlerinde de açığa çıkan gerçek bu” dedi.

‘PANDEMİDEN SONRA ÇOCUK İŞÇİLİĞİ ARTTI’

Eski CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi Koordinatörü Hacer Foggo da pandemiden sonra çocuk işçi sayısının arttığını belirtti. Foggo, “Çocuk işçiliği yüzde 21.1’e yükseldi. Bunlar istatistiklere giren rakamlar ama bu sayının daha yüksek olduğunu düşünüyorum. Kayıtdışı çalışan çok fazla çocuk var. Benim ziyaret ettiğim evlerde de okulu bırakıp çalışan çocuk çok fazla. Özellikle pandemiden sonra çocuk işçiliği çok yükseldi” diye konuştu.

‘ÇOCUKLAR YOKSULLUĞU MİRAS ALIYOR’

Çocukların eğitim hakkından geri kalmasının temel nedeninin yoksulluk olduğunu dile getiren Foggo, “Bir çocuk okulda değilse, sokaktaysa veya çalışıyorsa risk altındadır. O yoksulluk döngüsü içerisine girmiş demektir. Yetişkin olduğunda da o döngüden çıkma çok zor. Maalesef Türkiye’de bu sayı gittikçe çoğalıyor. Çocuklar yoksulluğu miras alıyor” dedi.

‘OKULLARDA BİR ÖĞÜN ÜCRETSİZ YEMEK BİR AN ÖNCE HAYATA GEÇİRİLMELİ’

Okullarda çocuklar için bir öğün ücretsiz yemek uygulamasının bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğine dikkat çeken Foggo, “Çocuklarda bodurluk oranı çok artmış durumda. En son yine TÜİK’in rakamlarında çocuklarda kansızlık oranının da arttığını görüyoruz. Tüm bunlar yetersiz beslenmenin bir göstergesi. Sağlıksız bir nesil geliyor. Bunu çözmenin en önemli yollarından biri de bir öğün okul yemeğinin bir an önce bütün okullarda ücretsiz ve sağlıklı olarak verilmesi. Çünkü bu aynı zamanda çocuk yoksulluğuna, öğrenme güçlüğüne ve çocuk işçiliğine de neden oluyor” diye konuştu.