1980 DE KATLEDİLEN RİZE’Lİ DEVRİM TATOĞLU MEZARI BAŞINDA ANILIYOR

Rize’nin yiğit devrimcisi  BAYRAMALİ TATOĞLU katledilişinin 35.yılında mezarı başında anıldı. 

Gençağa Karafazlı 

30 Temmuz 1980 Çarşamba günü gece vardiyasından çıkıp evine giderken faşist seri katil Ferhat Tüysüz ekibinin örgütlediği 17 yaşındaki kiralık tetikçisi Recep Yılmaz’ın kurşunlarıyla öldürülen Rize’li yiğit Devrimci 35 yıl sonra Rize’de Hayret mahallesindeki mezarı başında bir grup arkadaşı tarafından anma etkinliği düzenlendi.

Anmayla ilgili Konuşan Tattoğlu’nun yakın arkadaşı sanatçı Şenol Morgül, bugüne kadar çeşitli anma etkinlikleri düzenlenmiş olsa da bugün daha kapsamlı bir anma etkinliğini hayata geçirdiklerini ifade etti.

Mörgül, “bugün 35 yıl sonra Devrimci yoldaşımız Bayram Ali Tatoğlu’nun mezarı başındayız. Bugün ülkemizde savaş politikalarının hayata geçirildiği bir süreç yaşıyoruz. Barış dilini yok edenler savaş dili ile konuşmaya devam ediyorlar. Toprağa yeni Bayram Ali’ler göndererek ülkeyi kurtaracaklarını sananlar yanılıyorlar. Roboski ve son olarak Suruç katliamları ve yaratılan savaş ortamında yeni ölen insanlarımız. Bu savaş ortamında barış için kardeşlik için bizler Bayram ali yoldaşımızın mezarı başında bir araya geldik.Bugün savaşa karşı barısışı ve kardeşliği birkez daha savunduk.”

Doğu Karadenizliler, doğadan devşirdikleri sonsuz enerjiyle sürekli hareket halindedirler. Kesintisiz horona durma halidir hayatları. Acılarını ve aşklarını derin bir mizah duygusuyla yaşarlar. Tarih onlara kendileriyle, hayatla ve acılarıyla alay etme becerisini nasip etmiştir. Doğanın özelliklerini, tarihin emri, toplumsal görgünün kavliyle hayata tercüme ederek sosyalist kişilikleri oluşmuştur. Doğu Karadenizli bir devrimci doğaçlama bir sosyalisttir. 

Teoriden çok pratiktirler. Hangi gelenekten gelirse gelsin, Doğu Karadeniz’de devrimci olmak, iki, üç daha çok acele etmektir. Anonim özellikleri, toplumsal dönüşümün ‘horon çabukluğunda’ olacağının teorisi ve pratiğidir.Bayramali Tatoğlu böyle bir Devrimciydi. 

NE OLMUŞTU?

 Bayram Ali Tatoğlu 4 Nisan 1951’de Rize’de doğar. Rize Lisesi Orta Kısmını ‘öğretmenler kurulu kararıyla’ bitirince karnesini sırtına yapıştırarak okul bahçesinde sevinç turları atar. İyi bir yüzücü ve kürekçidir. Rizespor, Çayspor, Çaykurspor, Rize Gücü, YSE, Derepazarıspor, Kalespor’da futbolcu. Yetiştirdiklerinin bazılarının profesyonel olduğu Rizespor minik takım antrenörü… Ve… Çay Fabrikası’nda mevsimlik işçi… 1974’ten sonra zamanın çok hızlı aktığı, siyasetin büyük şehirlerden taşraya yayıldığı yıllardır. Her genç hızla bir siyasete kaydolur. Bayram Ali de siyasete  daha az kitap/teori, daha çok hayat/pratik üzerinden devrime kayıtlanır.

RİZE’NİN ‘ROBİN HOOD’UDUR

 Futbolcuların ve liseli gençliğin ‘abisi’ ve idolüdür. En büyük marifeti hilesiz sevgidir. Propagandistliği, ajitatörlüğü ve örgütlenme yeteneğiyle devrimci önderlerden biri olur. Farklı özellikleri ve yetenekleriyle yerel bir ‘kahraman’ imgesi ve gerçeğidir. İşçidir, futbolcudur, mahallelidir, işçiler arasında eğlenirken örgütleyen, örgütlerken eğlenen nevi şahsına münhasır, sıra dışı bir devrimcidir.

Sözcükleri hızla kuşanan, halkı hızla örgütleyen bir hız imgesi olan Bayram Ali Rize Eğitim Enstitüsü’nde ‘hızlandırılmış eğitim’le okur ve mezun olur. Antep’e atanırsa da öğretmenliği engellenir. Zihni Derin Çay Fabrikası’nda işçi olarak çalışmaya başlar. Reşadiye Mahallesi’nde ‘imece ustası’ olarak adlandırılan Bayram Ali tüm Rize’nin ‘Robin Hood’udur…

RİZE’NİN KIZILAYI 

1900’lü yılların başlarında ‘orman valisi’ olarak tarihe geçen hemşerisi sosyal eşkıya Sandıkçı Şükrü’den yıllar sonra zenginden alıp, fakire dağıtan bir siyasi aşkiyadır. Yardıma koşan değil, yardımın, iyiliğin kendisi olan bir siyasi-otantik karakter. Kurban bayramlarında mahalleli çocukları örgütleyerek kurban eti toplatan, kavurma yaptırıp satarak elde ettiği geliri ihtiyaç sahiplerine dağıtan; evlerin malzemesinin taşınmasında, tuğlasının dizilmesinde, betonunun karılmasında insani-siyasi olan bir karakter. Öğrencilerin yiyecek ihtiyacını karşılamak için pazaryerine yapılan yardım toplama kampanyalarının ‘Devrimci  Kızılayı’ dır.  Sürekli iyilik yapan ama görünmeyen masal kahramanları gibidir. Şöyle de söylenebilir; kavgayı orta yerde, iyiliği gizli yapan biri; arkadaş. Yörenin hızlı akan dereleri gibi dar’dır, ama dar’lanınca da öfkesini diyalektik ve lirik kılmasını bilir…

BİR İŞARETLE KASABALILARI SOKAĞA DÖKEN HALK ÖNDERİ

Kasabanın Bayram’ını birkaç cümle ile şöyle özetleyebiliriz: Bir mitingde genel istek üzerine veya ardı ardına üç kez ant içtiren yirmi dört ayar ajitatör… Kentteki tüm muhalif derneklerin yanı sıra Cami Yaptırma ve Güzelleştirme Derneği’nin anahtarını da cebinde taşıyan militan… Bir cümleyle, bir işaretle kasabalıları sokağa döken halk önderi. Sabaha kadar denizde ağ sarıp balık tutan, denize kitaplardan alıntılar yapan, denizden nasihatler emanet alan, balıklardan kendi payını alıp kalanını dağıtan bir denizci… Devrim onun için şakadır aynı zamanda, güler yüzdür, kötülük karşısında iyiliktir.  Kendine özgü ikna yeteneğiyle onay mekanizmasını işletir, bin dereden bir devrim getirerek karşısındakini ‘ipsiz bağlar…’

30 TEMMUZ 1980 ÇARŞAMBA GÜNÜ GECE VARDİYASINDAN EİNE GİDERKEN KATLEDİLDİ

Mitinglerde, toplantılarda kerelerce, ‘ölüm nereden gelirse gelsin’ diye başlayan, ‘ölüm hoş geldi… safa geldi…’ diye biten ant içirir… Ölümün ne kadar yakınında olduğunu bilir ama su uyur faşist uyumaz, puştluk dağları da devirir. Devrimci dağ Bayramali, pusuya düşürülür. 30 Temmuz 1980 Çarşamba günü gece vardiyasından çıkıp evine giderken faşist seri katil Ferhat Tüysüz ekibinin örgütlediği 17 yaşındaki kiralık tetikçisi Recep Yılmaz’ın kurşunlarıyla öldürülür.  Bayram Ali’nin cenazesinde evler, boşalır sokaklar dolar. Tüm Rizeliler camide toplanır. Halk, ilk gözyaşının tarihini bulmuş gibi ağlar. Ve o gün bugün; Bayramali anılarımızda, katili ise ‘aramızda’, kötülük toplumunun içinde yaşar.

Kentin Bayram’ıdır… Yerel bir efsane olarak, unutmalara, taammüden unutturmalara rağmen halkın anonim bilincinde hatıranın ötesinde siyasal bir örnek figür olarak yaşayan ve yaşatılan bir devrimci…