Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından müjde niteliğinde bir açıklamayla gündeme gelen, iktidar yanlısı havuz medyasında ise adeta bir seçim propagandası havasıyla günlerce ana haber bültenlerinde tekrar edilen emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) sorununun ortadan kaldırılacağı ve milyonlarca insanın bir anda emekli olacağı öne sürülen sistem hakkında Av. Burak Özallı detaylı açıklamalarda bulundu.

“65 YAŞINA KADAR EMEKLİLİK İÇİN BEKLEMEK GEREKİYORDU”

Özallı’ nın açıklamaları şu şekilde: “8 Eylül 1999 gününe kadar SSK kapsamındaki işçilerin emeklilik için iki şartı yerine getirmesi gerekiyordu: Kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresi ve 5 bin günlük prim ödeme gün sayısı. 4447 Sayılı Kanun ile birlikte 506 Sayılı Kanun’da değişiklik yapılarak üçüncü bir şart olarak yaş şartı getirildi. Bu halde Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması ve en az 7000 gün veya Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün koşulları getirilmiştir. 2008 yılında ise ilk kez sigortalı olarak işe başlayacaklar için 5510 sayılı Kanun ile emeklilik yaşı 65’e yükseltilmiştir. Yani artık 65 yaşına kadar emeklilik için beklemek gerekmekte idi.

Peki EYT ile ne değişti ? Emeklilikte yaşa takılanlar – EYT; sigorta başlangıç tarihi 9 Eylül 1999’dan önce olanları ve emekli olmak için gereken prim günü ve sigortalılık süresi şartını sağlamış olsa bile yaşı yeterli olmayanları (yaşından dolayı emekli olamayanları) kapsamaktadır. Yukarıda bahsi geçen şartları sağlayanlar, yapılan düzenlemeyle birlikte emekliliğe hak kazanacaktır. Nedir EYT şartları ? 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta kaydının bulunması, 5000 günlük prim ödemesinin tamamlanması, Kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresinin dolması gerekir.  Ancak 08/09/1999 öncesi bir iş yerinde çalıştığı halde, kuruma bildirimi yapılmayanlar ise bu çalışmalarını tespit ettirmeden EYT düzenlemesinden yararlanamayacaktır. Bunun için “hizmet tespit davası” yahut bazı hallerde hizmet tespit davasının diğer bir türü ola “sigortalılık başlangıç tespiti davası” açılması gerekmekte olup açılacak davanın da koşullarının sağlanmış olması gerekir.

“1999 ÖNCESİ SİGORTA BİLDİRİMİ YAPMAYANLAR HİZMET TESPİTİ DAVASI AÇMAK ZORUNDA KALACAK”

Bu noktada EYT’ liler için önemli olan bu davaları açabilmek için sürenin geçmiş olup olmadığıdır. Hizmet tespit davalarının açılabilmesi için 5510 Sayılı Kanunda, hizmetlerin geçtiği yılın sonundan başlayacak şekilde 5 yıllık hak düşürücü süre öngörülmüştür. Bu 5 yıllık hak düşürücü sürenin de bazı istisnaları bulunmaktadır. Bunlar :  Yargıtay 10. ve 21. Hukuk Dairelerinin süreklilik kazanmış kararlarına göre:  Müfettiş durum tespit tutanağı ya da tahkikat raporlarıyla çalışma tespit edilmişse, Asgari işçilik incelemesi neticesinde işverenden sigortalının primleri Kurumca icra yoluyla tahsil edilmişse, İşveren imzalı ücret tediye bordrosunda sigortalıdan sigorta primi kestiğini açıkça gösterdiği halde sigorta primini Kuruma yatırmamışsa, Sigortalı durumunda iken memurluğa geçmiş olursa, İşe giriş bildirgesi Kuruma süresinde verilmiş; fakat bordrosu ve primi SGK’ ya intikal ettirilmemişse, İşçilik hakları tazminatlarına (ihbar, kıdem tazminatı, ücret alacağı vs.) ilişkin aynı döneme ait kesin hüküm niteliğini taşıyan yargı kararları varsa, hizmet tespit davaları zamanaşımına uğramaz. Burada düzenlenen 5 yıllık hak düşürücü süre kuruma hiç bildirilmeyen hizmetlere yöneliktir.  O halde; işverence, zamanında usulüne uygun şekilde, kuruma verilmiş olan işe giriş bildirgesi, aylık prim bildirgeleri, dönem bordroları gibi belgeler var ise hak düşürücü süre işlemeyecektir. Sonuç olarak; EYT düzenlemesi sonrası emekliliğe hak kazanacak olan kişilerin, 08/09/1999 öncesi çalışmasının bulunması önemlidir. Şayet bu tarihten önce çalışması olduğu halde bildirimi yapılmayan yahut eksik bildirimi yapılanlar ise hizmet tespiti davası açarak bu dava ile o tarihte, o iş yerinde hizmetlerinin bulunduğunu ispat etmek zorunda kalacaktır.